Αλήθεια το PSI αν ολοκληρωθεί με επιτυχία, το καθιστά το χρέος βιώσιμο; Γιατί το ΔΝΤ διαφωνεί με τους Ευρωπαίους ως προς αυτό το σκέλος; Ποιος έχει δίκιο: ο Χερ Σόϊμπλε ή η φράου Μέρκελ; Ο τάδε οικονομολόγος ή ο δείνα στατιστικολόγος;
Στραβός, στραβόν οδήγαγε και βρήκαν φως στο λάκκο, είναι η απάντηση.
Στην περίπτωση του χρέους υπάρχουν απρόβλεπτες παράμετροι που παίζουν σημαντικό ρόλο και η ελάχιστη μεταπόπισή τους από τα όρια των σεναρίων, αλλάζουν παντελώς τα τελικά δεδομένα. Τέτοιες παράμετροι είναι η αναπτυξιακή μεταβολή, ο πληθωρισμός, τα έσοδα από αποκρατικοποιήσεις, το πρωτογενές πλεόνασμα σε συνάρτηση με τα επιτόκια εξυπηρέτησης του χρέους. Τα υπάρχοντα σενάρια είναι θεωρητικές προβολές του παρόντος στο μέλλον.
Οι οικονομικές προβλέψεις
Κανείς δεν είναι σε θέση να προβλέψει τι θα γίνει σε έξι μήνες όχι σε δέκα χρόνια. Η οικονομική σπουδή μάλλον λάθρα λογίζεται στην χωρία των επιστημών.
Επιστήμες είναι η ιατρική, η φυσική, τα μαθηματικά, η μηχανική κλπ. Με την ιατρική π.χ. με βάση τη συμπτωματολογία και κάποιες κλινικές εξετάσεις μπορεί να προσδιορίσεις την ασθένεια κάποιου και να γνωματεύσεις αν θεραπεύεται και με ποιο φάρμακο.
Εκατό φορές αν προκύψει ή ίδια ασθένεια και δώσεις το ίδιο φάρμακο και στις εκατό θα έχεις το ίδιο αποτέλεσμα.
Με την μηχανική, μπορείς να υπολογίσεις με ακρίβεια το βάρος που μπορεί να σηκώσει μια γέφυρα ή την αντοχή της στον άνεμο. Εκατό γέφυρες ίδιες αν σχεδιάσεις θα αντέχουν το ίδιο βάρος και θα δείχνουν την ίδια αντοχή στον άνεμο.
Στην οικονομική, τα πράγματα είναι διαφορετικά. Υπάρχει μεν η λογιστική που μετρά μεγέθη και νομίζεις πως μπορείς να κάνεις προβλέψεις, αλλά το μέλλον εξαρτάται από την συμπεριφορά των ανθρώπων που συναρτούν μια οικονομική κοινότητα. Καθώς άβυσσος η ψυχή του ανθρώπου, δύσκολο να κάνεις και προβλέψεις.
Σπάνια σημαντικές οικονομικές προβλέψεις επιβεβαιώνονται, καθώς μόλις αλλάξουν τα δεδομένα της ψυχολογίας του πλήθους, οι προβλέψεις πάνε περίπατο. Συνήθως οι προβλέψεις στα οικονομικά αφορούν προβολές των συνθηκών του παρελθόντος και του παρόντος στο μέλλον. Η μεταβολή της ψυχολογίας αλλάζει άρδην τις συνθήκες, οπότε οι προβλέψεις διαψεύδονται.
Δυο κορυφαίες διαψεύσεις...
Δυο χαρακτηριστικά παραδείγματα διάψευσης των οικονομολόγων αποτελούν η Γερμανία και η Ιαπωνία μετά τον πόλεμο.
Για αμφότερες κατά το τέλος του πολέμου και το πρώτο διάστημα της ειρήνης οι προβλέψεις των οικονομολόγων ήταν δραματικές. Προέβλεπαν πως για πολλές δεκαετίες θα χρειαζόντουσαν αρωγή βασικών ειδών από τους νικητές για να αποφεύγουν το λιμό που θα καραδοκεί λόγω διάλυσης του παραγωγικού τους ιστού.
Σε μια πενταετία οι προβλέψεις είχαν αλλάξει και σε δέκα χρόνια, όπως λέει ο Mancur Olson, η κοινότητα των οικονομολόγων μίλαγε για οικονομικό «θαύμα». Οικονομικό «θαύμα» βαφτίζουν ό,τι διαψεύδει τις σίγουρες προβλέψεις των οικονομολόγων.
Η άλλη μεγάλη αποτυχία αφορά την εξέλιξη των οικονομιών των σοβιετικών καθεστώτων μετά την πτώση. Όλοι οι οικονομολόγοι την περίοδο της πτώσης των σοβιετικών καθεστώτων μιλούσαν για το νέο οικονομικό θαύμα που περιμένει τις χώρες αυτές με την έλευση της ελεύθερης αγοράς.
Είκοσι χρόνια μετά, η κατάσταση έχει μεν βελτιωθεί, αλλά σε επίπεδο που απλώς προσεγγίζουν την Ελλάδα, το τελευταίο καθεστώς της Ευρώπης με χαρακτηριστικά κρατικού συγκεντρωτισμού, πελατειακών σχέσεων. Δηλ. το τελευταίο καθεστώς με σοβιετικά χαρακτηριστικά.
Στην σοβιετία, η ελεύθερη αγορά, λόγω των χαρακτηριστικών κλεπτοκρατίας που κληρονόμησε η κομμουνιστική νομενκλατούρα, δεν είχε τα αναμενόμενα αποτελέσματα.
Προβλέπουν τι δεν θα γίνει...
Το αποτέλεσμα είναι ίδιο, οι οικονομικές προβλέψεις υπάρχουν για να δείχνουν περισσότερο τι δεν θα συμβεί, παρά τι θα συμβεί στο μέλλον.
Με αυτή την έννοια τα σενάρια βιωσιμότητας του χρέους με την παραδοχή αν το 2020 θα είναι στο 120% ή όχι μικρή σημασία έχουν προς το παρόν.
Αυτό που έχει σημασία είναι η όσο το δυνατόν ταχύτερη μεταρρύθμιση του παρασιτικού, πελατειακού μοντέλου, με στόχο της επανεκκίνηση της οικονομίας σε άλλη βάση που θα επαναφέρει τις θετικές προσδοκίες και τη θετική ψυχολογία στους Έλληνες.
Το δημόσιο σαν αργομισθία τέλειωσε, όσο πιο γρήγορα γίνει κατανοητό αυτό, τόσο πιο γρήγορα θα αρχίσουν να στρέφουν το ενδιαφέρον σε άλλες παραγωγικότερες δραστηριότητες.
Πρέπει να τελειώνουμε και τη διαφθορά και την γραφειοκρατία με αμείλικτο τρόπο.
Εδώ εντοπίζεται και το λάθος του μνημονίου που εγκλώβισε το σύστημα σε οριζόντιες μειώσεις αποδοχών και συντάξεων και αδιέξοδες αυξήσεις φόρων.
Χρειαζόταν από την αρχή μείωση του κράτους με μείωση των φόρων και ριζικές μεταρρυθμίσεις για δυναμική έξοδο και επανεκκίνηση.
Η Ελλάδα τώρα πρέπει να κάνει ό,τι χρειάζεται για να μείνει στο ευρώ για λόγους γεωπολιτικής στρατηγικής και γιατί είναι η καλύτερη επιλογή για να έχουν οι μελλοντικές γενιές καλύτερες ευκαιρίες απόλαυσης των αγαθών της δημοκρατίας, της μόρφωσης, των αξιών της ουμανιστικής δυτικής κοινωνίας και σίγουρα υψηλότερου βιοτικού επιπέδου.
Το χρέος θα διευθετηθεί οριστικά, ίσως και με καλύτερους όρους, όταν έρθει η ώρα του... η επανεκκίνηση είναι εκείνη που επείγει.
2) Αγόρασε στην φήμη και πούλα στην είδηση ή κάνε ό,τι κάνουν;
Σήμερα το πολύ αύριο θα μάθουμε αν ισχύει το ρηθέν αγόρασε στη φήμη και πούλα στην είδηση. Το γεγονός πως στην αγορά συμμετέχουν επιλεγμένα χαρτοφυλάκια κάποιων βασικών μετόχων των τραπεζών και οι φίλιες σε αυτούς δυνάμεις, ενδέχεται να μην αφήσει πολλά περιθώρια επιβεβαίωσης του δημοφιλούς ρηθέντος.
Ο τρόπος και ο λόγος εμπλοκής των χαρτοφυλακίων αυτών έχει να κάνει κυρίως με τις τιμές που θεωρούν αυτά πως πρέπει να γίνουν οι αυξήσεις κεφαλαίου έτσι ώστε με την κατά 10-15% δική τους συμμετοχή να κρατήσουν την κρατική συμμετοχή μακριά από το τιμόνι της τράπεζας, αλλά και με την τότε τρέχουσα αποτίμηση να προσδιορίσουν το βαθμό επιθυμητής «αραίωσης» των μετοχών που θα επιφέρει η κρατική συμμετοχή.
Το πραγματικό πάρτι στο ΧΑ θα λάβει χώρα όταν οι συνθήκες επιτρέψουν την προεξόφληση των αποκρατικοποιήσεων εταιρειών που μπορούν να δώσουν μερισματικές αποδόσεις μεγαλύτερες από το κόστος δανεισμού για την εξαγορά τους...
Οι ξένοι απέχουν...
Προς το παρόν η αποχή των ξένων από το πάρτι είναι υποδειγματική, μέχρι του σημείου που παρατηρούνται πωλήσεις, καθώς κάποια ξένα μεγάλα funds εκλαμβάνουν την εμφάνιση ζήτησης ως ευκαιρία αποχώρησης.
Όσο το τοπίο παραμένει θολό και η εκδοχή της δραχμής πιθανή, θα ισχύει η απαγόρευση κατάπλου για τους ξένους θεσμικούς.
Οι προοπτικές...
Η Ελλάδα αν κάμψει τις αντιστάσεις και προχωρήσει στις μεταρρυθμίσεις μπορεί να πετύχει ρυθμούς ανάπτυξης της τάξης του 8% σε μια πενταετία, έγραφε χθες κάποια μυστική έκθεση του γερμανικού υπουργείου οικονομικών.
Η στήλη βρίσκει την εκτίμηση αυτή αρκετά μετριοπαθή. Η Ελλάδα υστερεί σημαντικά στην αξιοποίηση βασικών της πόρων όπως η καλύτερη αξιοποίηση της τουριστικής της βιομηχανίας, της γεωργίας σε υψηλής προστιθέμενης αξίας προϊόντα, στην αξιοποίηση των ήπιων μορφών ενέργειας, την αξιοποίηση του διαμετακομιστικού τους ρόλου ως γεωγραφικής θέσης, του δυναμικού του ελληνικής ιδιοκτησίας διεθνούς εμπορικού στόλου.
Φυσικά για να συμβεί αυτό χρειάζεται μικρότερο και άλλης δομής κράτος και φυσικά η περίφραξη των κομματικών και συνδικαλιστικών παρασίτων εντός των γραφείων τους, μακριά από τις καταλήψεις δρόμων, λιμανιών και επιχειρήσεων.
Μέχρι να συμβεί αυτό, οι μισθοί και το βιοτικό επίπεδο θα μειώνονται. Για τις συντάξεις τα πράγματα είναι χειρότερα, αλλά δεν είναι της παρούσης.
Μόνο η δυναμική ανάπτυξη θα αντιστρέψει την τάση αυτή. Σαν να λέμε πως μόνο ένα καινούργιο κτήριο θα μας προφυλάξει από τη βροχή και τα κτήριο και εμείς συζητάμε ακόμη αν θα αναπαλαιώσουμε το παλιό ολόκληρο ή ένα μέρος. Δεν έχουμε ξεκινήσει ακόμη να γκρεμίζουμε.
Οι νόμοι της αγοράς...
Οι νόμοι της αγοράς μοιάζουν με τους νόμους της βαρύτητας. Οι μεν έχουν καθολική ισχύ στο σύμπαν της παγκόσμιας έλξης μεταξύ των ουράνιων σφαιρών και οι δε στην συμβιωτική δραστηριότητα μεταξύ των ανθρώπων. Δηλαδή στο σύμπαν που ορίζει η συνάρθρωση των διαφορετικών συμφερόντων με τις αμοιβαιότητες και τους ανταγωνισμούς που συνθέτουν αυτά.
Τα ίδια κίνητρα που ορίζουν το μεγαλύτερο βαθμό της συμπεριφοράς κάθε πρωτεύοντος θηλαστικού είναι ίδια. Σε κάποιο βαθμό αφορούν το κέρδος που επιτυγχάνει, η συνεργασία, αλλά το τελικό σημείο αναφοράς είναι το ατομικό συμφέρον.
Όταν ακούτε μεγαλύτερο αλτρουισμό, από άτομα που έχουν περάσει το στάδιο της εφηβείας όπου η αλτρουιστική διάθεση είναι αυξημένη, λόγω ορμονών, του αισθήματος ασφάλειας που προσδίδει η απουσία του φόβου του θανάτου, λόγω απόστασης και λόγω της σωματικής ρώμης, κάποιο λάκκο κρύβει η φάβα.
Όπερ, κάποιος προσπαθεί να βουτήξει το δάχτυλο στο μέλι εν μέσω υποσχέσεων και εν συνεχεία στρίβειν δια του αρραβώνος...
capital